Wprowadzenie
Denkmal zur Erinnerung an den Streik
Inhaltsverzeichnis |
Polska wersja
II połowa XX wieku w Polsce, będącej krajem socjalistycznym, była czasem przeżywania kryzysu ideologicznego, gospodarczego oraz politycnego. Na tle ideologicznym powoli uwidaczniał się proces destalinizacji systemu, w którym to przywódca sowiecki, Józef Stalin, dopuścił się licznych wypaczeń. Opozycja polskiej sceny politycznej nie miała realnego wpływu na władzę, a przejawy sprzeciwu były natychmiast karane. Rozpoczęto także proces inwigilacji i zastraszania społeczeństwa, szykanowanie instytucji Kościoła katolickiego (aresztowanie prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego).
W trudnej sytuacji znalazła się również polska gospodarka, do czego przyczyniły się wydarzenia rozpoczęte w czerwcu 1956 roku. Strajki robotnicze wybuchły w Zakładach im. Józefa Stalina w Poznaniu, a następnie w innych fabrykach kraju. ich hasłem przewodnim było "chcemy chleba i wolności". Podczas gdy robotnicy strajkowali w zakładach, odbywały się targi poznańskie, które znacząco przyczyniły się do nagłośnienia sytuacji w Polsce. Zmianie uległa również sytuacja polityczna w Polsce. W marcu 1956 roku zmarł Bolesław Bierut, I Sekretarz KC PZPR. Po jego śmierci władzę w kraju objął Edward Ochab, co doprowadziło do rozłamu w partii komunistycznej. Jeszcze w tym samym roku wybrano Władysława Gomułkę na szefa KC PZPR.
Rozłam był zauważalny również w społeczeństwie polskim. Podzielone było na zwolenników władzy komunistycznej, jak i na "wrogów ludu". Ludność chciała liberalizacji życia. Z kolei władze starały się za wszelką cenę przyslonić problemy gospodarcze i polityczne kraju. Negatywne nastroje wśród społeczeństwa wywowłały wydarzenia związane z obchodami milenijnymi państwa oraz stale pogarszajaca się sytuacja gospodarcza i działania antysyjonistyczne. W czerwcu 1967 roku odbył się Kongres Związków Zawodowych, na którym Władysław Gomułka poruszył temat dotyczący Żydów, walk Izraela z Arabami. Użył wtedy terminu "piąta kolumna" w stosunku do Żydów polskich, co zaogniło stosunki między nimi a Polakami. wielu Żydów opuściło wtedy Polskę.
Rok 1968 w Polsce to splot trzech przeplatających się zdarzeń. Związane one były z zawiedzionymi nadziejami pokładanymi w Władysławie Gomułce, który przejął władzę w 1956 r. w wyniku protestów w Poznaniu. Porównać je można z protestami robotników NRD trzy lata wcześniej. Sytuację tę określa się końcem stalinizmu w Polsce i początkiem odwilży, jak również początkiem własnej drogi do socjalizmu forsowanej przez I sekretarza PZPR. Nie trwała ona jednak długo.
Deutsche Version
Einführung
Polen war in der zweiten Hälfte des XX Jahrhunderts, ein sozialistischer Staat. Die Behörden mussten sich mit ideologischen, wirtschaftlichen und politischen Krisen auseinandersetzen. Nach dem Tod von Joseph Stalin beobachtete man die langsame Entstalinisierung des Systems. Die Opposition der politischen Szene in Polen hatte keinen wirklichen Einfluss auf die Regierung. Jeder kleinste Widerspruch wurde von den Behörden bestraft. Die Bevölkerung wurde überwacht und eingeschüchtert. Die katholische Kirche wurde schikaniert, die geistliche Hierarchie wurde mit Repressionen belegt (z. B. wurde Primas Stephan Wyszynski interniert). In einer schwierigen Situation war auch die polnische Wirtschaft, was weiteren Krisen verursachte. Im März 1956 starb Bolesław Bierut, der erster Sekretär der KC PZPR. Nach seinem Tod übernahm Edward Ochab die Leitung der Partei, was zur Spaltung der kommunistischen Fraktion führte.
In Posen gingen im Jahr 1956 Fabrikarbeiter auf die Straßen. Die Demonstrationen verliefen unter dem Schlagwort „Wir wollen Brot und Freiheit!“. Während die Arbeiter gestreikt haben, fand in Posen eine Internationale Messe statt, die dazu geführt hat, dass viele Menschen von der Eskalation der Situation in Polen erfuhren.
Gespaltene Nation und Wandel
Noch im selben Jahr wählte man Władysław Gomułka an die Spitze der KC PZPR. Die Spaltung war auch in der polnischen Bevölkerung deutlich zu sehen: Es gab zwei Gruppen, zum einen die Befürworter des kommunistischen Systems, zum anderen die Gegner des Systems, also die sogenannten „Feinde der Bevölkerung“. Die polnische Nation forderte die Liberalisierung des Lebens. Die Politiker wollten dagegen die Wahrheit über die Kondition der Wirtschaft und Politik in Polen geheim halten und verschleiern. Die Stimmungen in der Bevölkerung weckten die Ereignisse die mit dem Millennium des Staates und der Kirche verbunden waren. Die wirtschaftliche Lage des Landes wurde immer schlimmer.
Auch die Mentalität veränderte sich, immer mehr antizionistische Thesen wurden propagiert. Im Juni 1967 fand der Kongress der Arbeitsgewerkschaften statt, auf dem Władysław Gomułka das Thema der Juden ansprach (hier in Bezug auf den Sechstagekrieg 1967). Er hat damals den Begriff der „fünften Kolumne“ in Bezug auf die polnischen Juden verwendet, was die Verhältnisse zwischen den beiden Gruppen (den Juden und den Polen), noch mehr verschärfte. Viele Juden haben damals Polen verlassen. Das Jahr 1968 war der Anfang vom Ende des Stalinismus in Polen. Die Regierung änderte ihre politische Linie und führte sozialistische Reformen ein.
Galeria/ Galerie
Władysław Gomułka przemawia na wiecu w 1956
Wladyslaw Gomulka spricht bei einer Kundgebung im Jahr 1956
Wojsko na ulicach Poznania w 1956 r.
Die Armee auf den Straßen von Poznan im Jahre 1956
Protest w Poznaniu w 1956 r.
Protest 1956 in Poznan
Edward Ochab
.jpg)
